Szuman Wanda
Data i miejsce urodzenia: 3 kwietnia 1890 roku w Toruniu.
Data i miejsce śmierci: 1 grudnia 1994 roku w Toruniu.
Od 1897 roku do 1959 roku okresowo poza miastem. Lata 1897 – 1911 poświęcone były edukacji Wandy Szuman, w Toruniu, Krakowie oraz Lwowie. Po zakończeniu nauki wróciła do Torunia. W okresie od 1921 – 1939 roku Szuman przebywała w Warszawie, Poznaniu oraz na stypendium we Francji, Belgii oraz Anglii. W czasie II wojny światowej wysiedlona z Poznania do Generalnego Gubernatorstwa powróciła do Torunia w 1945 roku. Po wojnie pracowała m.in. Liceum dla Wychowawczyń Przedszkoli oraz Pogotowiu opiekuńczym w Toruniu. Na emeryturę przeszła w 1952 roku, do 1959 roku pracując z dziećmi w Tucznie i Bydgoszczy.
W Toruniu, pod zaborami nauczała polskie dzieci uczęszczające do szkół niemieckich języka polskiego oraz religii. W okresie I wojny światowej m.in. zbierała pieniądze, odzież oraz żywność dla pokrzywdzonych działaniami wojennymi mieszkańców byłego zaboru rosyjskiego. Pod koniec wojny swoje działania skierowała w stronę idei oświaty i szkolnictwa polskiego na Pomorzu prowadząc prywatne kursy języka polskiego oraz ucząc, mimo zakazu, w szkółce przy kościele św. Jakuba. Po wojnie została przewodniczącą Wydziału Szkolnego przy Polskiej Radzie Ludowej. Dzięki akcji zbiórki pieniędzy, inicjowanej przez Szuman, udało się otworzyć 22 maja 1919 roku Seminarium Nauczycielskie w Toruniu. W latach dwudziestych rozpoczęła badania nad wpływem otoczenia na rozwój mowy u małego dziecka. Po przejściu na emeryturę zajęła się badaniami dla Państwowej Akademii Nauk dotyczącymi rozwoju mowy dzieci w żłobkach i rodzinach zastępczych. Prowadziła także badania zdolności rysunkowych dzieci niewidomych. W 1960 roku powołała w Toruniu Oddział do Walki z Kalectwem, w którym rehabilitacja osób kalekich i niepełnosprawnych odbywała się poprzez uprawianie sztuki. Była to działalność prekursorska w skali kraju. W tym też zakresie współpracowała z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika. Do 1981 roku organizowała, przy wsparciu naukowców z Wydziału Sztuk Pięknych, wystawy w Bibliotece Głównej, na których prezentowane były prace jej podopiecznych.
- Honorowy Obywatel Torunia (1992)
- Order Papieski „Pro Ecclesia et Pontifice”
- Kawaler Orderu Uśmiechu
| Artykuły dot. Wandy Szuman |  |
| Katalog Worldcat | www |
| Wanda Szuman na kanale „Kobiety Torunia” |  |
nauczycielka, badaczka, wychowawczyni, założycielka, pedagożka
Toruński Słownik Biograficzny, T. 1, T. 3, pod red. K. Mikulskiego, Toruń 1998, s. 234 – 236.
Fotografia: Dominika Łęcka
